ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 14 ਜਨਵਰੀ | ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੇ 2025-26 ਦੀ ਓਪਨ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਓਪਨ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਲਈ 2 ਸਿੱਖਿਅਕ ਸੈਸ਼ਨ ਹੋਣਗੇ। ਲਗਭਗ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ।
ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਵਿਚ ਹੀ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਜੁਲਾਈ-ਅਗਸਤ ਵਿਚ ਵੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਲ ਖਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੋਰਡ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਫੀਸਾਂ ਵਿਚ ਵਾਧੇ ਜਾਂ ਫੇਰਬਦਲ ਦਾ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਬੋਰਡ ਦੇ ਖਰਚੇ ਵਧਣਗੇ।
ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਨੈਸ਼ਨਲ ਓਪਨ ਸਕੂਲ ਸਿਸਟਮ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਸੀ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੇ ਓਪਨ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਦਾਖ਼ਲੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਦੋ ਸੈਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਭ ਸਾਲ 2025-26 (1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਸੈਸ਼ਨ ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਲਈ ਦਾਖਲਾ 31 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਅਗਲੇ ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ ਦਾਖਲਾ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਮਾਰਚ 2026 ਵਿਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਓਪਨ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਸ ਹੋਣ ਦੇ 7 ਮੌਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਪੇਪਰਾਂ ਵਿਚ ਦੁਬਾਰਾ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਕੰਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿਚ ਫੇਲ ਜਾਂ ਪਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ 3 ਸਾਲ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ। 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ 10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਸਕਣਗੇ।
ਦੂਜਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਸਾਲ ਖਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ: ਰੈਗੂਲਰ ਅਤੇ ਓਪਨ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਬਰਾਬਰ ਮਾਨਤਾ, ਇੱਕੋ ਵਿਸ਼ੇ, ਇੱਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਨ। 31 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾਖ਼ਲੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬੱਚੇ ਆਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਕਈ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤਾਂ, ਹੋਟਲਾਂ ਅਤੇ ਢਾਬਿਆਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਲ ਖਰਾਬ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ।
ਓਪਨ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੀ ਹੈ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਘਰ, ਕੰਮ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬੋਰਡ ਦੀ ਫੀਸ ਹੀ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਰੋਲ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇਣੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਲਈ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਕੂਲ, ਬੋਰਡ ਦਫਤਰ, ਜਾਂ ਬੋਰਡ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਆਨਲਾਈਨ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਤੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅੱਧ ਵਿਚਾਲੇ ਛੱਡਣ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।
ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ ਗਏ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਇਹ ਸਕੀਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।- ਸੀਮਾ ਚਾਵਲਾ, ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਓਪਨ ਸਕੂਲ, ਪੀ.ਐਸ.ਈ.ਬੀ
(Note : ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਵਟਸਐਪ ਗਰੁੱਪ https://shorturl.at/0tM6T ਜਾਂ ਵਟਸਐਪ ਚੈਨਲ https://shorturl.at/Q3yRy ਨਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਜੁੜੋ।)
