ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ | ਚਾਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਧੁੱਪ ‘ਚ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਖਤਮ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ‘ਚ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਫਾਸਫੇਟ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਰਿਕਟਸ (ਕਰਵਡ ਹੱਡੀਆਂ), ਜਵਾਨੀ ‘ਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੱਡੀਆਂ, ਦਰਦ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ‘ਚ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ (ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਟੋਪ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਅਤੇ ਗੁੱਟ ਜਲਦੀ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ) ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ-12 ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਆਮ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਕੇਸ 40 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਖੁਰਾਕ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ, ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਪੱਧਰ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਦਫ਼ਤਰੀ ਕੰਮ ‘ਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਨੌਜਵਾਨ ਧੁੱਪ ‘ਚ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਪਾਉਂਦੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ 11-1 ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਜਜ਼ਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦਫ਼ਤਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ‘ਚ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਨੌਜਵਾਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਧੁੱਪ ‘ਚ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ‘ਚ ਵੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ ‘ਚ ਤਾਂ ਬਹੁਤੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ ਪਰ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੱਡੀਆਂ, ਦਰਦ ਆਦਿ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਬੀ-12 ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਬੀ-12 ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਥਕਾਵਟ, ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਮੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਟੀਕੇ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ‘ਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ‘ਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਬੀ-12 ਦੀ ਕਮੀ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਾਨ-ਵੈਜ ਡਾਈਟ ‘ਚ ਬੀ-12 ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਡੇ ਦੀ ਜ਼ਰਦੀ, ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ, ਮਸ਼ਰੂਮ, ਪਨੀਰ, ਦਹੀਂ, ਸੋਇਆ ਮਿਲਕ, ਟੋਫੂ, ਸੰਤਰਾ, ਸਾਲਮਨ ਮੱਛੀ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ-12 ਲਈ ਅੰਡੇ, ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਣੇ ਉਤਪਾਦ, ਘਿਓ, ਦਹੀਂ, ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਖਮੀਰ, ਮੱਛੀ, ਚਿਕਨ, ਪਾਲਕ, ਪਨੀਰ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦੇ ਬੀਜ, ਕੇਲੇ, ਮੂੰਗਫਲੀ ਨੂੰ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਕ ਵੀ ਲਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ, ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰਕ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਇਕੱਠੇ ਲਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਡਾਈਟ ਨਾਲ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੋ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿਟਾਮਿਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਚੰਗੀ ਖੁਰਾਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। –ਨੀਟਾ ਦੀਵਾਨ, ਡਾਇਟੀਸ਼ੀਅਨ
