ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ | ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਡਰ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਦਰਦ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰ ਕੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਚਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਨੀਂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਥੱਕੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।
ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਝਿੜਕਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪਿਆਰ ਕਰੋ
ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਨੀਂਦ ਪੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਰੱਖਣਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਹੈ ਪਰ ਨੀਂਦ ਲਈ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਝਿੜਕਾਂ ਅਤੇ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਪਿਆਰ ਭਰਿਆ ਛੋਹ ਅਤੇ ਗੇਂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਥਕਾਵਟ ਤਣਾਅ ਵੱਲ ਖੜਦੀ ਹੈ
ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਥਕਾਵਟ ਤਣਾਅ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ, ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਬਣਾ ਕੇ ਚਿੜਚਿੜਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਨੀਂਦ ਦਾ ਦਬਾਅ ਜਿੰਨਾ ਉੱਚਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਸੌਣਾ ਓਨਾ ਹੀ ਆਸਾਨ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਸੌਂਦੇ ਹੀ ਨੀਂਦ ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਸੀਂ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਚੱਲਾਂਗੇ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਐਡੀਨੋਸਿਨ ਰਸਾਇਣ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੀ ਛਾਤੀ ‘ਤੇ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਜਾਗਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨੀਂਦ ਦਾ ਦਬਾਅ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ 14-16 ਘੰਟੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸੌਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗੱਲ ਕਰਨਾ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਿਖਾਉਣਾ ਮਦਦਗਾਰ
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੌਣ ਲਈ ਸਪਰਸ਼, ਪੇਟਿੰਗ ਨਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਬੋਲਣਾ, ਗੀਤ ਗਾਉਣਾ, ਗੂੰਜਣਾ ਵੀ ਨੀਂਦ ਲਿਆਉਣ ਵਿਚ ਕਾਰਗਰ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਿਖਾਉਣ ਨਾਲ ਵੀ ਉਹ ਜਲਦੀ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
