ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ | ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰੀਏ? ਜਵਾਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਜਾਓ, ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਲਓ ਅਤੇ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਓ। ਹੁਣ ਸੋਚੋ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਬੀਮਾਰੀ ਵਧੇਗੀ, ਸਰੀਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲੱਗ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਮੌਤ ਆ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਇਹੀ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਕੱਲ 26 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦੇ ਖਤਰੇ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਇੱਕ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ। ਇਸ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।
ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਸਾਲੇ ‘ਦਿ ਲੈਂਸੇਟ’ ਵਿਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ ਅਗਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਅਤੇ ਐਂਟੀਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਕਾਰਨ 3 ਕਰੋੜ 90 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ (WHO) ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਪਰਬੱਗਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਆਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਦਵਾਈਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੇਲ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਹੁਣ ‘ਲੈਂਸੇਟ’ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ 3 ਕਰੋੜ 90 ਲੱਖ ਲੋਕ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਕਾਰਨ ਮਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕਈ ਦਵਾਈਆਂ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ ਕਿ ਕੇਵਲ ਉਹੀ ਜੀਵ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਢਾਲ ਕੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੱਛਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੱਛਰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਧੂੰਏਂ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਸਿੱਖਿਆ, ਫਿਰ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਧੂਪ ਸਟਿਕਸ ਨਾਲ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੇਜ਼ ਕਾਰਡ ਨਾਲ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਨੇ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਉਹ ਹੁਣ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਰੋਗਾਣੂ-ਰੋਧਕ ਬਣ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਬੇਅਸਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾਕਟਰ ਵਿਜੇ ਸਕਸੈਨਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਹਰ ਗਲੀ ਝੋਲਾ ਛਾਪ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਪਈ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਉੱਚਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਡਾਕਟਰੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ। ਗਰੀਬੀ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਕੋਲ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਅਤੇ ਐਂਟੀਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਦਵਾਈਆਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਉੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇੰਨੀ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਖਰਚੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ।
