ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ | ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਵਿਚ 1 ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਖਰੀਦੀ ਚੀਜ਼ ਸਿਰਫ 4-5 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ 100 ਜਾਂ 120 ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦੇਵੇ, ਪਰ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਧੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਇਕ ਪੈਸਾ ਵੀ ਨਾ ਬਚੇ ਪਰ ਫਸਲ ਖਰੀਦਣ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਮੋਟੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਦੀ ਉਦਹਾਰਨ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਪਿਆਜ਼ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਹਨ। 3-4 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਫਸਲ ਵੇਚ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਭਾਅ 1 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਸੀ। ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ 19 ਮਈ ਨੂੰ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿਚ ਪਿਆਜ਼ ਸਿਰਫ 59 ਪੈਸੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਭਾਅ ਉਤੇ ਵਿਕਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲ ਵੇਚ ਰਹੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਬਾਜੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਹੱਥ ਹੈ, ਉਹੀ ਪਿਆਜ਼ 100 ਤੋਂ 120 ਰੁਪਏ ਕਿੱਲੋ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਖਿਰਕਾਰ, ਇਹ ਚਮਤਕਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਆਖਿਰਕਾਰ, ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕ ਕੌਣ ਹਨ? ਕੌਣ ਕਿਸਾਨੀ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਜੇਬਾਂ ਉਤੇ ਡਾਕਾ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਦਰਅਸਲ, ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਟਮਾਟਰ, ਪਿਆਜ਼, ਆਲੂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਇਕ ਵੱਡੀ ਖੇਡ ਖੇਡੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਨਾਲਾਇਕੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਫਸਲ ਦਾ ਲਾਭ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਮਰਜੀ ਨਾਲ ਜਮ੍ਹਾਂਖੋਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫਿਰ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾ ਕੇ ਮਰਜੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਉਤੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਭੰਡਾਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਤੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਟਲਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਬੀ.ਕੇ. ਆਨੰਦ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਸਿਲਸਲਾ ਅਸੀਂ ਹਰ ਸਾਲ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਵਪਾਰੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਬੇਹਾਲ ਹਨ। ਸਿਰਫ ਵਿਚੋਲੇ ਅਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂਖੋਰ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਲੋਕ ਜੋ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਕਮਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਿਚੋਲਾ ਸਟੋਰੇਜ਼ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਵਿਚ ਉਤਰਾਅ ਚੜਾਅ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦਵਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਲਈ ਬਾਰਸ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰੁਟੀਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਲਾਸਲਗਾਓਂ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਆਮਦ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ 38 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਸੀ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਚ ਇਹ ਲਗਭਗ 57 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧੇਰੇ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਪਿਆਜ਼ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਕਾਲੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਨਾਲ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਰੈਕੇਟ ਬਾਰਸ਼ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਹਰ ਸਾਲ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਟਰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚਲਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
