ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ | ਸਮਾਰਟ ਹੋ ਰਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁਣ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਜ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਰੁਚੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਦੀ ਇਹ ਆਦਤ ਕਿੰਨੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਹੁਣ ਘਰੋਂ ਆਨਲਾਈਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਮੋਬਾਇਲ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਾਮਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਆਉਣਾ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੈ।
ਬੱਚੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਮੋਬਾਇਲ ‘ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਜ਼ ਖੇਡਣ ਜਾਂ ਯੂਟਿਊਬ ਵੇਖਣ ‘ਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਜ਼ ਕਿਵੇਂ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਪਹਿਲਾ ਖਤਰਾ- ਬੈਂਕ ਬੈਲੈਂਸ ਖਾਲੀ
ਝਾਂਸੀ– ਯੂਪੀ ਦੇ ਝਾਂਸੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ 2 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਘਾਟਾ ਪਿਆ। ਇਹ ਰਕਮ ਉਸ ਦੇ ਖਾਤੇ ‘ਚੋਂ ਕੱਟੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਬਰ ਸੈੱਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਔਰਤ ਦੇ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਖੇਡ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦੇ ਸਨ।
ਝਾਂਸੀ ਦੇ ਹੀ ਲਲਿਤਪੁਰ ਕੋਤਵਾਲੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਠੇਕੇਦਾਰ ਦਾ ਲੜਕਾ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਜ਼ ਦਾ ਇੰਨਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਖੇਡ ‘ਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ 5ਜੀ ਮੋਬਾਇਲ ਖਰੀਦ ਲਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਖਾਤੇ ‘ਚੋਂ ਡੇਢ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਉਡਾ ਦਿੱਤੇ।
ਕਾਂਕੇਰ– ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਕਾਂਕੇਰ ਵਿੱਚ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ‘ਚ 3.22 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਰਕਮ ਉਸ ਦੇ ਖਾਤੇ ‘ਚੋਂ ਕੱਟੀ ਗਈ ਸੀ। ਐੱਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂਚ ‘ਚ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਖੇਡ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਪੈਸਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ।
ਦੂਜਾ ਖ਼ਤਰਾ- ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀ
ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਦਾ ਦੂਜਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੋ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਗੇਮ ਖੇਡਣ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਸਿਰਦਰਦ, ਸਰੀਰ ਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 3 ਤੋਂ 4 ਸਾਲ ਦੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਖੇਡ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿਰਫ ਇਹੀ ਨਹੀਂ, ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਬੱਚੇ ਹਿੰਸਾ ‘ਤੇ ਵੀ ਆ ਗਏ ਹਨ।
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਜ਼ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸੁਝਾਅ
ਦਰਅਸਲ, ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨਾ ਕਰਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਇਲ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਅਸਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਬੱਚੇ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਜ਼ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਵੇਖਣ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
- ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮੋਬਾਇਲ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖਿਡੌਣੇ ਦਿਓ, ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਤਾਕਤ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਮੋਬਾਇਲ ਵਿਚ ਗੇਮਾਂ ਖੇਡਣ ਦੀ ਆਦਤ ਛੁੱਟ ਜਾਵੇਗੀ।
- ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ਨਾ ਛੱਡੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਂ ਦਿਓ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੋ।
- ਬੱਚੇ ਦੀ ਰੁਚੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਿਓ।
- ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ।
- ਫ੍ਰੀ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਡਰਾਇੰਗ ਅਤੇ ਡਾਂਸ ਸਿਖਾਓ।
ਜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਇਲ ਵਰਤਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ ਤਾਂ-
- ਆਪਣਾ ਮੋਬਾਇਲ ਪਾਸਵਰਡ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ।
- ਜੇ ਬੱਚਾ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਚ ਰੁਝਾਓ।
- ਪਲੇਅ ਸਟੋਰ ਵਰਗੇ ਐਪਸ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਅਨਲਿੰਕ ਕਰੋ।
- ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੋਬਾਇਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਰਹੋ।
- ਇਹ ਵੀ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਬੱਚੇ ਕਿਹੜੀ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
