ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ | ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਘੱਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਦਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਰਤ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਦਰ 8% ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਇੰਡੀਅਨ ਇਕਾਨਮੀ (CMIE) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 18 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਏ ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਦਰ ਰਿਕਾਰਡ 10.9% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੇਂਡੂ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦਰ 8.4% ਰਹੀ, ਜਦਕਿ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਿਰਫ 7.6% ਸੀ।
ਪਹਿਲੇ ਲੌਕਡਾਊਨ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਦਰ 6% ਤੋਂ 8% ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਹੀ
CMIE ਦੇ ਮੁਖੀ ਮਹੇਸ਼ ਵਿਆਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2020 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਲੌਕਡਾਊਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦਰ 6% -8% ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਵਧੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੌਕਰੀ ਲੱਭਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਵਿਆਸ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵਧ ਰਹੀ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਾੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਵਾਢੀ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਿਹਤਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਹਾੜੀ ਦੀ ਤਕਰੀਬਨ 91 ਫੀਸਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਿਰਫ 88 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੀ।
ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ 77% ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਨਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਤਿਮਾਹੀ ‘ਚ ਭਰਤੀ ਵਧਾਉਣਗੀਆਂ
ਟੀਮਲੀਜ਼ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਚੌਥੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ 77% ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੌਕਰੀ ‘ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਚਮੜਾ ਉਦਯੋਗ ਵਰਗੇ ਨਿਰਮਾਣ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਧਣਗੀਆਂ
ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਨਿਰਮਾਣ, ਸਟੀਲ, ਕੈਮੀਕਲ, ਹਾਸਪਿਟੈਲਿਟੀ, ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਆਟੋ ਸੈਕਟਰ ‘ਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਖਪਤਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰਿਟੇਲ ਸੈਕਟਰ ਵੀ ਸਥਿਰ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਘੱਟ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਚਾਰ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ
- ਨਿਰਮਾਣ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਚਮੜੇ ਵਰਗੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ ਵਰਗੇ ਸੇਵਾ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦਾ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਬਣਾ ਕੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਵਧੇਰੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ।
