Kargil Vijay Diwas | ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 26 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਕਾਰਗਿਲ ਵਿਜੇ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਕਾਰਗਿਲ ਵਿਚਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਚੌਕੀਆਂ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸੈਨਾ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੈਨਾ ਮੁਖੀ ਜਨਰਲ ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪਾਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਯੁੱਧ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਾਰਗਿਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਮਈ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ 1999 ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਵਾਦ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲ ਸਕੇ।
ਸਥਾਨਕ ਚਰਵਾਹੇ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਘੁਸਪੈਠ ਦੇ ਬਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ’ ਵਜੋਂ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ।
2 ਮਈ 1999 ਨੂੰ ਕਾਰਗਿਲ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਬਟਾਲਿਕ ਕਸਬੇ ਨੇੜੇ ਘਰਕਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਚਰਵਾਹੇ ਤਾਸੀ ਨਮਗਿਆਲ ਨੇ 6 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਪੱਥਰ ਤੋੜਦੇ ਅਤੇ ਬਰਫ ਸਾਫ ਕਰਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਯਾਕ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਇਹ ਤਾਸ਼ੀ ਲਈ ਅਸਧਾਰਨ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਪੈਰ ਦੇ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਵੇਖੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਪਾਸਿਓਂ ਆਏ ਸਨ। ਆਦਮੀਆਂ ਨੇ ਪਠਾਣੀ ਪਹਿਰਾਵਾ ਅਤੇ ਫੌਜ ਦੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ।
ਤਾਸ਼ੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਰਗਿਲ ਵਿਚ ਘੁਸਪੈਠ ਸਬੰਧੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਟੀਮ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ। 20-25 ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਉਦੋਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਅਸਲਾ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਆਦਮੀ ਵੇਖੇ। ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ‘ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਗਈ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਜਿੱਤ ਉੱਚ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਆਈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 527 ਸੀ, ਜਦੋਂਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੱਖ ਵਿਚ 357 ਅਤੇ 453 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ।
ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਹੇ ਵੀਪੀ ਮਲਿਕ ਨੇ 2002 ਦੇ ਇਕ ਲੇਖ ਵਿਚ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, “ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਇਕ ਸੰਪੂਰਨ ਮਿਸ਼ਰਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਇਕ ਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਜਿੱਤ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ।”
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੈਲੀਫੋਨ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਪਾਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਕਾਰਗਿਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ।
ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ 26 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਇਆ ਸੀ।
