ਟੋਕੀਓ | ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਲਿੰਗ Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਲਿੰਗ ਕੇਵਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ‘ਤੇ ਹੀ ਮਰਦ ਹੈ ਪਰ ਪ੍ਰੋਸੀਡਿੰਗਜ਼ ਆਫ਼ ਦ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਸੈਕਸ ਜੀਨ ਵਿਕਸਤ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮਰਦ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।
Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਬੱਚੇ ਦਾ ਲਿੰਗ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਮਾਦਾ ਵਿੱਚ 2 ਐਕਸ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਰਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ X ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਛੋਟਾ Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। X ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਵਿੱਚ 900 ਜੀਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਿੰਗ ਨਿਰਧਾਰਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲੈਣਾ-ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਵਿੱਚ 55 ਜੀਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਛੋਟਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਕੰਮ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜੀਨ SRY ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਤੋਂ 12 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਪੁਰਸ਼ ਹਾਰਮੋਨ ਛੱਡਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚਾ ਮਰਦ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਾਈ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਗੁੰਮ ਹੈ
ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਰਦ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਈ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਪਲੈਟਿਪਸ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ X ਅਤੇ Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਬਰਾਬਰ ਗਿਣਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ X ਅਤੇ Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਦੇ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਯਾਨੀ Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਵਿੱਚ ਵੀ 55 ਦੀ ਬਜਾਏ 900 ਜੀਨ ਹੋਣਗੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ 166 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਵਾਈ ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਦੇ 845 ਜੀਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹਰ 1 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 5 ਜੀਨ ਗੁਆ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਅਗਲੇ 11 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਚੂਹਿਆਂ ਨੇ ਬਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜਗਾਈ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਚੂਹਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਨੇ Y ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਅਲੋਪ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਮੋਲ ਵੋਲਸ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਸਪਾਈਨੀ ਚੂਹੇ ਹਨ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ X ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਐਸਆਰਵਾਈ ਜੀਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਸਪਾਈਨੀ ਚੂਹੇ ਵਿੱਚ SOX9 ਨਾਮਕ ਲਿੰਗ ਜੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਰ ਚੂਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਜੀਨ ਦੇ ਕੋਲ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਡੀਐਨਏ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, SOX9 ਜੀਨ SRY ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਡੀਐਨਏ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨਰ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਚੂਹਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜੀਨ ਵੀ SRY ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਲਿੰਗ ਜੀਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
