ਹੈਲਥ ਡੈਸਕ | ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਜਾਂ ਖੁਰਚਣ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੇ ਹਨ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ 40 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੇਬੀਜ਼ ਟੀਕਾਕਰਨ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 98 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇਸ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਦੋ ਫੀਸਦੀ ਬਿੱਲੀ, ਬਾਂਦਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਕਾਰਨ ਸਨ। ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣ ਔਸਤਨ 2 ਤੋਂ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ 8 ਲੋਕ ਹੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਚੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 7 ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਕਾਰਨ ਬਚ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਰੇਬੀਜ਼ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੌਤ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ‘ਚ ਹਰ ਸਾਲ ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਮੌਤਾਂ
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿਚ ਰੇਬੀਜ਼ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਰੇਬੀਜ਼ ਕਾਰਨ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਹਰ ਸਾਲ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਇਸ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ। ਰੇਬੀਜ਼ ਟੀਕਾਕਰਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਾਧਨਾਂ ਕਾਰਨ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤਣੀਆਂ ਹਨ
ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਬੀ.ਐਚ.ਯੂ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ.ਕੈਲਾਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਗੁਪਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ 40 ਫੀਸਦੀ ਕੇਸ ਪਾਲਤੂ ਜਾਂ ਘਰੇਲੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਕੁੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿੱਲੀਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਤੋਂ 4 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਕਈ ਟੀਕੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਬੂਸਟਰ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਖੁਰਾਕ 6 ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਅਤੇ 3 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਅਕਸਰ ਇਸ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਰੇਬੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ:–
ਰੇਬੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰਦਾਰ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ।
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਰੇਬੀਜ਼ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰਦਾਰ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ।
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੇਬੀਜ਼ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਸੁਸਤੀ, ਬੁਖਾਰ, ਉਲਟੀਆਂ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣਾ।
ਦਿਮਾਗੀ ਨਪੁੰਸਕਤਾ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਅਧਰੰਗ।
ਸਾਹ ਲੈਣ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਨਿਗਲਣ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲ।
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਰ, ਅਸਧਾਰਨ ਵਿਵਹਾਰ, ਹਮਲਾਵਰਤਾ।
ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥਾ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਡਰ।
ਹਵਾ ਜਾਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਡਰ।
(Note : ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਵਟਸਐਪ ਗਰੁੱਪ https://shorturl.at/0tM6T ਜਾਂ ਵਟਸਐਪ ਚੈਨਲ https://shorturl.at/Q3yRy ਨਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਜੁੜੋ।)
