ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 15 ਅਕਤੂਬਰ| ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ‘ਚ ਸ਼੍ਰੀ ਦੁਰਗਿਆਣਾ ਤੀਰਥ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਸ਼੍ਰੀ ਵੱਡਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਿਰ ‘ਚ ਐਤਵਾਰ ਯਾਨੀ ਅੱਜ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੰਗੂਰ ਮੇਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਲਾ 10 ਦਿਨ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਕਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇ। ਲੰਗੂਰ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੱਚੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ 10 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਲੰਗੂਰ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋਕ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮਾਨਤਾ ਕੀ ਹੈ
ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੰਗੂਰ ਮੇਲਾ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੰਗੂਰ (ਲੰਗੂਰ) ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੱਥਾ ਟਿਕਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਵੱਡਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਿਰ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਾਇਣ ਯੁੱਗ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬੈਠੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਹੈ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੇ ਖੁਦ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਇਹ ਉਹੀ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲਵ-ਕੁਸ਼ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਦੀ ਸੈਨਾ ਵਿਚਕਾਰ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤਦ ਲਵ-ਕੁਸ਼ ਨੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਬੋਹੜ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਬੋਹੜ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਅੱਜ ਵੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਬੰਧਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਬੱਚਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜੋ ਵੀ ਇੱਛਾ ਹੈ, ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੀਵ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਪੂਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਜਿਹੜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੰਗੂਰ (ਲੰਗੂਰ) ਬਣਾ ਕੇ ਇੱਥੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮੰਦਰ ‘ਚ ਆਉਣਗੇ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ 10 ਦਿਨ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣਗੇ। ਇਹ 10 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਮੇਲਾ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਲੰਗੂਰ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਹਿਰਾਵਾ ਬਾਡਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਿਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪਦੇ ਹਨ। ਮੁੰਡੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਲਈ 10 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ 10 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਤ ਦੁਸਹਿਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।