ਬਿਜ਼ੀਨੈੱਸ ਡੈਸਕ | ਵਰਲਡ ਇਕਨਾਮਿਕ ਲੀਗ ਟੇਬਲ 2023 ਦਾ ਬਿਆਨ ‘2022 ‘ਚ ਭਾਵੇਂ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਚਾਰੇ ਨੇ 100 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਪਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਪਰ 2023 ‘ਚ ਜੇਕਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਮੰਦੀ ਆਵੇਗੀ। ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇਕਨਾਮਿਕ ਐਂਡ ਬਿਜ਼ਨੈੱਸ ਰਿਸਰਚ (ਸੀ.ਈ.ਬੀ.ਆਰ.) ਮੁਤਾਬਕ ਕਈ ਦੇਸ਼ 2023 ‘ਚ ਵੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।
ਜਾਣੋ ਵਿਆਜ ਵਧਣ ਦਾ ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਮੰਦੀ ਨਾਲ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ?
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੈਂਕ ਵਿਆਜ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਲੋਕ ਉਧਾਰ ਘੱਟ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਘੱਟ ਮੰਗ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਘੱਟ ਮਹਿੰਗਾਈ।
ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਜੇਕਰ ਬੈਂਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਆਜ ਵਾਲੇ ਫਾਰਮੂਲੇ ‘ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਪਾਰੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਮ ਲੋਕ ਖਰਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ (ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ.) ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਤਿਮਾਹੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਦੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ (ਆਈਐਮਐਫ) ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਆਉਟਲੁੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਲੋਬਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ, ਜੋ ਕਿ 2022 ਵਿੱਚ 8.8% ਸੀ, ਇਸ ਸਾਲ ਘੱਟ ਕੇ 6.5% ਅਤੇ 2024 ਤੱਕ 4.1% ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਵੇਗੀ, ਜੋ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਜੋ 2021 ਵਿੱਚ 6% ਸੀ, 2022 ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕੇ 3.2% ਅਤੇ 2023 ਵਿੱਚ 2.7% ‘ਤੇ ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ 2001 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਹੈ। 2023 ਵਿੱਚ 25% ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਗਲੋਬਲ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 2% ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹੇਗੀ, ਜੋ ਗਲੋਬਲ ਮੰਦੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਮੰਦੀ ਨੂੰ ਸਰਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਜੇਬ ਵਿਚ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਤਾਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ। ਭਾਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਮੰਗ ਦਾ ਭਾਰ ਘਟੇਗਾ, ਮੰਗ ਘਟਣ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਉਤਪਾਦਨ ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ। ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨ ਪਾਵਰ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਾਲ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਵਧੇਗੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਕਾਰਨ ਨਿਵੇਸ਼ ਵੀ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਵੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣਗੀਆਂ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧੇਗੀ।